Barış Manço Hayatı

Barış Manço (d. 2 Ocak 1943, İstanbul - ö. 1 Şubat 1999, İstanbul) Türk besteci, şarkı sözü yazarı, gezgin ve TV programı yapımcısıdır. Türkiye'de rock müziğin öncülerinden, Anadolu Rock türünün kurucu üyelerindendir. Müziğe başlangıcı Galatasaray lisesinde oldu. Yüksek öğrenimini Belçika Kraliyet Akademisi'nde tamamladı. Bestelediği 200’ün üzerindeki şarkısı, kendisine 12 altın ve bir platin albüm ve kaset ödülü kazandırdı. Bu şarkıların bir bölümü daha sonra Arapça, Bulgarca, Flemenkçe, Fransızca, İbranice, İngilizce, Japonca ve Yunanca olarak yorumlandı ve Barış Manço, kimi şarkılarını günlük hayatından aldı. “Domates, Biber, Patlıcan”, buna bir örnektir. Hazırladığı televizyon programıyla dünyanın pek çok ülkesine gitmiş, bu nedenle "Barış Çelebi" olarak adlandırılmıştır.
GENEL BİLGİLER
Doğum adı Mehmet Barış Manço
Doğum 2 Ocak 1943(1943-01-02)
İstanbul, Türkiye
Ölüm 1 Şubat 1999 (56 yaşında) İstanbul, Türkiye
Tarz(lar) Anadolu rock
Progresif rock
Psychedelic rock
Alternatif Rock
Senfonik rock
folk rock
Pop rock
Pop
Modern Türk Sanat Müziği
Çalgı(lar) Vokal, Perküsyon, Piyano ,klavye,gitar


Gençliği
Devlet konservatuarı klasik Türk sanat müziği hocası, sanatçısı ve yazar Rikkat Uyanık ve Hakkı Manço çiftinin ikinci çocuğu olan Mehmet Barış Manço 2 Ocak 1943 tarihinde Üsküdar Zeynep Kamil Hastanesinde doğdu. II. Dünya Savaşı yıllarında doğduğu için ailesi Mehmet Barış adını verdi. Dört çocuklu ailede Savaş, İnci ve Oktay adlarında üç kardeşi vardı. Konservatuardaki çalışması sırasında Zeki Müren'in de hocalığını yapan Rikkat Uyanık daha sonraları Barış Manço'yla beraber televizyon programlarına da katıldı, şarkı söyledi. Aile kökenleri İstanbul'un fethinden sonra Konya'dan Selanik'e göç etmiş ve savaş yıllarındaki zorluklar nedeniyle I. Dünya Savaşı sırasında İstanbul'a göç etmişti. Üç yaşındayken anne babasının ayrılığından sonra Barış Manço, babası ile Kadıköy'de yaşamaya başladı. İlkokulu abisi Savaş ve kardeşi İnci ile birlikte Kadıköy Gazi Mustafa Kemal İlkokulu'nda okudu Galatasaray Ortaokulu'nda okurken babasını kaybetti. Lise eğitimini Şişli Terakki Lisesi'nde tamamladı. Ortaokul yıllarında rock müzik ile ilgilenmeye başladı.

JAPONYA TURNESİ VE 90 LAR
1990 yılında Ertuğrul Fırkateyni'nin Japonya'ya gelişinin 100. yılı nedeniyle düzenlenen "Türk-Japon dostluğu" etkinlikleri kapsamında Japonya'ya gider ve Japonya'daki ilk konserini verir. Bu konseri Japonya Veliaht Prensi de izler 1991'de Japonya'ya tekrar gitti ve Tokyo Soka Üniversitesi İkeda Salonunda konser verdi. Konser sırasında Manço'yla birlikte Soka Üniversitesi rektörü ve Soka Vakfı başkanı Daisaku İkeda'nın ellerinde bayraklarla Kara Sevda şarkısını söylemesi ve salonun coşkulu görüntüsü Türkiye'de de konserin ilgi görmesine sebep oldu. 5 Şubat 1992 tarihinde annesi Rikkat Uyanık (Manço, Kocataş) hayatını kaybetti ve Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.

O dönemde patlayan pop müzik furyasından nasibini alan Manço 1992'de Mega Manço albümünü çıkardı. Ayı, Süleyman gibi parçalarıyla dikkat çekse de kendisi de albümü çok başarılı bulmaz. 1994 yerel seçimlerinde Tansu Çiller başkanlığındaki Doğru Yol Partisi'nden Kadıköy Belediye Başkanı adayı oldu ancak rahatsızlanması üzerine seçimden önce adaylıktan çekildi. 1992 yılında Japonlar'ın konser teklif eder ve 1995'te Japonya'da çok başarılı bir turneye çıktı. 1995'te Kurtalan Ekspres'in tekrar yardım ettiği Müsaadenizle Çocuklar çıktı. Pop yıldızlarını yanına alarak onları eleştiren Müsaadenizle Çocuklar şarkısıyla dikkat çeken albüm, Manço'nun tekrardan grup müziğine göz kırptığının ispatıdır. Zira 1996'da konser albümü Live in Japan de Barış Manço ve Kurtalan Ekspres'in başarılı performansının bir kanıtıdır.

Bu dönemden sonra müziğin kalitesinin nispeten azaldığı, özel televizyonların arttığı, reyting kavramının ortaya çıktığı bu günlerde Barış Manço kendini hem televizyon hem müzik ekranından çeker. 90'ların sonlarına doğru "Kaplumbağanın Öyküsü" projesini yaratmak ister ve demolar da kaydeder ancak plak şirketinin isteğiyle Mançoloji adlı bir toplama albüm yapma kararı alır. Hayranlardan gelen istekler üzerine seçilen şarkılar Kurtalan Ekspres'te de çalan Eser Taşkıran düzenlemeleriyle kaydedilir.

AVRUPA YILLARI ROCK'n ROLL
1963 yılının Eylül ayında Belçika Kraliyet Akademisi'nde yüksek öğrenim görmek için Türkiye'den ayrıldı ve Belçika'ya gitmeden önce karayoluyla bir kamyonla Fransa'nın başkenti Paris'e giderek daha önce konuştuğu ünlü Fransız şarkıcı Henri Salvador'la buluştu Henri Salvador Barış Manço'nun Fransızcasını ve fazla kilosu nedeniyle dış görünüşünü yetersiz buldu ve anlaşma yapamayan Manço, Belçika'daki abisi Savaş Manço'nun yanına gitti. Belçika Kraliyet Akademisi'nde resim, grafik ve iç mimarlık eğitimi görürken bir yandan da garsonluk, otomobil bakıcılığı işlerinde çalıştı. Bu sırada Balçikalı şair Andre Soulac ile tanıştı. Soulac sayesinde Fransızcasını ilerletti ve yaptığı besteleri değerlendirme imkanı buldu. Soulac, Manço'nun bestelerine söz yazdı. 1964'te müzik hayatına devam etmek isteyen Barış Manço Rigolo plak şirketiyle anlaşarak"Jacques Danjean Orkestrası" ile beraber çalışmaya başladı. Twist'ten Rock and Roll'a dönen Barış Manço'nun kayıt şartları da iyileşmiş oldu. 1964'ün Eylül ayında 4 şarkılık Fransızca iki EP çıkardı. ilk EP'de Baby Sitter ve Quelle Peste, diğer EP'de Jenny Jenny ve Un auire amour que toi şarkıları yer aldı. Plakların başarısı sonucu Fransız radyosunda yayınlanan "Salut les copins" adlı pop müzik içerikli bir programa konuk oldu. Bu EP Türkiye'ye geldiğinde radyocular Manço'yu Fransız bir sanatçı olarak düşünüp sundular. Manço bu dönemler ilk LP'sini çıkarmak istese de başaramadı. 12 Ocak 1965'te Fransa'da, Paris'in dünyaca ünlü en eski konser salonu Olympia'da Salvatore Adamo ve France Gall'den önce sahne alarak kendi bestesi olan Babysitter'ı daha sonra Jenny Jenny, Quelle Peste, Un autre Amour que toi ve Je veux savior adlı Fransızca ve ingilizce şarkılarını söyledi. Manço'nun sahne performansı Henri Salvador tarafından tebrik edildi. Aynı yıl Liège'de "Golden Rollers" adlı bir grupla konser verdi.

1966'da ise bir festivalde "The Folk 4" grubu ile Türk müziğinden örnekler sergileyerek dikkat çekti. Ancak Fransız bir müzisyenin Barış Manço'nun aksanını beğenmediği için onun plağının çalınmasını yasaklaması Barış Manço'yu derinden etkiledi ve Avrupa kariyerini sona erdiren nedenlerden biri oldu. Aynı yıl "L'Alba" adlı bir grup Barış Manço ve Andre Soulac tarafından yazılan ilk parçayı seslendirdi.

Bu konserler döneminde Liege Güzel Sanatlar akademisinde okuyan Manço, vahşi kedi anlamına gelen "Les Mistigris" adlı Belçikalı grupla tanıştı ve onlarla çalmaya başladı. Grubun söz yazarı ve şair Andre Soulac ile MANLAC adlı bir prodüksiyon şirketi de kuruldu. Grupla beraber Fransa, Belçika, Çekoslovakya, Belçika, Almanya ve İsveç'te konser verdi.Davulda Francis Lonneux, gitarda Christian Lacombes, basta Paul Vanderbossche'dan oluşan grupla Sahibinin Sesi şirketiyle anlaşan Barış Manço, birinde kendi besteleri, ötekinde ise iki türkü yorumu bulunan iki 45'lik çıkardı. Aynı yıl bir konseri sırasında daha sonra evleneceği iyi derecede Türkçe bilen Belçikalı Marie Claude ile tanıştı ve İstanbul'da nişanlandılar. 1967'de Hollanda'da geçirdiği bir kaza yüzünden dudağında bir yarık oldu ve bıyık bırakmaya başladı. Grupla bir EP çıkardı, ancak vize problemleri, yasal sorunlar ile uğraştıkları için yolları ayrıldı. 1969 Haziran'ında Belçika Kraliyet Akademisi'ni birincilikle bitirdi ve İstanbul'a nişanlısı ile döndü.

TV PROGNAMCILIĞI

Şef kameraman Erkan Umut ve Barış Manço Teotihuacan, Meksika'da (1998)1988 yılının Ekim ayında TRT 1’de çocuk ve aileye yönelik bir eğitim kültür ve eğlence programı olarak başlayan “7’den 77’ye”, 1998 yılının Haziran ayında 378. kez ekrana gelerek Türk televizyonculuğunda ulaşılması zor bir rekoru kırdı. “Ekvatordan Kutuplara” isimli programında ekibiyle birlikte beş kıtada 100’den fazla değişik yöreye giderek 600.000 km.’ye yakın yol kat etti. Ayrıca “4 × 21 Doludizgin” adında bir talk-show programının yapımcılığını yaptı.

SİNEMA
2 Ocak 1975 tarihli Baba Bizi Eversene, sanatçının tek sinema filmidir. Barış Manço bu filmde başrol oynamış ve filmin müziklerini Kurtalan Ekspres ile beraber yapmışlardır. Sinan Çetin'in yönettiği 1985 yılı yapımı 14 Numara adlı filmin müziklerini yine Kurtalan Ekspres'le,1982 yılı yapımı Çiçek Abbas filminin müziklerini de Cahit Berkay'la beraber yaptı.
YAZARLIK
1963 yılında Yeni Sabah Gazetesi'nde Sami Sibemol takma adıyla müzik içerikli yazılar yazdı. 1993 yılında Milliyet Gazetesi'nde Oku Bakiim başlığıyla konularını günlük hayattan alan köşe yazısı yazmaya başladı ve 1995 yılına kadar yazmaya devam etti. Ölümünden önce müzik hayatının 40 yılını kitap haline getirmeyi planlıyordu.

TURİZİM
1998 yılında turizm sektörüne girerek Muğla'nın Bodrum ilçesi Akyarlar köyünde Club Manço adında devre tatil ve otelden oluşan 600 kişi kapasiteli bir tatil köyü açtı.Tesisin açılışını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel yapmıştır.

ÖLÜMÜ
31 Ocak 1999 akşamı saat 23:30 civarında İstanbul'un Moda semtindeki evinde kalp krizi geçirdi ve kaldırıldığı Siyami Ersek Göğüs-Kalp-Damar Cerrahisi Hastanesi'nde aynı gece saat 01:30'da hayatını kaybetti. Daha önce 1983 yılında bir kalp spazmı geçirmişti. 1991 yılında Devlet sanatçısı unvanı alan Manço'nun cenazesi için devlet töreni düzenlendi. 3 Şubat 1999 tarihinde üzerinde Galatasaray bayrağı da bulunan Türk bayrağına sarılı naaşı ****** Kültür Merkezi'ne getirilerek tören düzenlendi, akabinde Levent Camisi'nde cenaze namazı kılındı ve Kanlıca'daki Mihrimah Sultan Mezarlığı'nda toprağa verildi. Mezarına "Gesi Bağları" yorumundan ötürü Kayseri'nin Gesi beldesinden getirilen toprak da kondu.Ölümünün duyulmasının ardından Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve bazı siyasetçiler başsağlığı mesajı yayınladılar.

« Ayrıca sanatçı olduğumu da iddia etmiyorum. Ben öldükten sonra torunlarım ansiklopedilerde Barış Manço'yu "sanatçı" diye okurlarsa, galiba sanatçı olduğum da tescil edilmiş olacak. Geleceğe ne bıraktığınız önemli. Yoksa insan yaşarken kendi kendine "Ben sanatçıyım" dememeli. »
(Bir röportajı sırasındaki sözü)

Barış Manço ölmeden önce müzik hayatının 40 yılını anlatan 40. yıl şarkısını bestelemişti. Ancak sözlerini yazamadan hayatını kaybetmişti. Bu şarkının da bulunduğu Mançoloji 1999 yılında yayımlandı ve milyonlar sattı. Daha sonra 2002 yılında Yüreğimde Barış Şarkıları adında bir anma albümü yayımlandı. 2006 yılında Barış Manço'nun anısını sürdürmek için "Barış Manço Rock Derneği" kuruldu

ÖDÜLLERİ
Müzik ve televizyon hayatında sayısız ödül aldı. Bunlardan bazıları şunlardır:

1987 yılında Belçika tarafından "Türk Kültür Elçisi" unvanı.
1991'de "Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı" unvanı
1991 yılında Japonya Soka Üniversitesi "Uluslararası Kültür ve Barış Ödülü".
1991 yılında Hacettepe Üniversitesi "Sanatta Onursal Doktora" unvanı.
Belçika'nın Liège şehri "Onursal Hemşeri" unvanı.
1994 yılı Kocaeli Üniversitesi tarafından Türk insanını ve Türkiye'yi çalışmalarıyla dünyaya tanıttığı sebebiyle verilen "Barış Diploması"
1995 yılında Denizli Pamukkale Üniversitesi "Çocuk Eğitimi Alanında Onursal Doktora" unvanı.
1995 yılında Japonya Min-On Vakfı "Yüksek Şeref Madalyası".
Fransa "Edebiyat ve Sanat Şövalyesi Nişanı".
Uluslararası Teknoloji Ödülü
Belçika Krallığı Leopold II Şövalyesi Nişanı
Fransız Kültür Bakanlığı Edebiyat ve Sanat Şövalyesi Nişanı
Türkmenistan Cumhurbaşkanlığı tarafından verilen Türkmen Vatandaşlığı ödülleri
200'ün üzerinde şarkısı olduğu için 12 altın ve bir platin albüm ve kaset ödülü kazandı.
Onursal Evlad Ünvanı
3000'in üzerinde plaket ve ödül.